- +90 216 335 11 02
- dokusuart@gmail.com
- Ümraniye / İstanbul - TR
Menü
Bu sayfada ebru sanatı tekniklerine ait bilgiler yer almaktadır. Ebru sanatı tekniklerinin neler oldukları ve nasıl yapıldıkları ile ilgili tanımlamaların bulunduğu sayfamıza katkıda bulunabilirsiniz.
Battal ebru denilen bu teknik bilinen en eski ebru sanatı tekniğidir. Su yüzeyine, fırçalar yardımıyla serpilen boyaların oluşturduğu desenin kağıt üzerine transfer edilmesi neticesinde meydana gelen tekniğin adıdır battal ebru.
Battal ebru tekniği kendi içinde de sınıflandırılmıştır. Hafif ebru ya dazemin ebrusu denilen battal ebru, somaki battalı, neftli battal, tarz-ı kadim battal, serpmeli battal gibi çeşitleri sayılabilir.
Kitap ciltlerinde, kenarlarında ve iç sayfalarında, hüsn-i hat yazılarının hem zeminlerinde hem de kenarlarında süsleme maksadıyla sıkça kullanıldığı görülür.
Hafif ebru veya zemin battalı olarak bilinen bu ebru çeşidinde, tekne yüzeyine serpilen boyanın içine normalden biraz fazla su ilave edilir. Böylece meydana gelen battal ebruda ki renkler çok daha hafif (açık) tonda görünür. Bu ebru çeşidi hatip ebrusu ve çiçekli ebruların zeminini meydana getirir, bu yüzden bu ebru çeşidinin diğer adı da zemin ebrusudur. Hafif ebru ayrıca hattatların yazı kağıdı olarak ta kullanılır.
Battal ebru’nun bizler veya tarak kullanılarak, düz hareketlerle yeniden şekillendirilmesi sonucu meydana gelen ebru tekniğidir. İlk önce soldan sağa daha sonra yukarıdan aşağıya doğru, bizin düz ve sıralı bir biçimde su yüzeyinde hareket ettirilmesi neticesinde oluşturulan tekniktir, bu sebeple gel-git diye adlandırılmıştır.
Tekne yüzeyine serpilen boyaları bir biz yardımı ile büyükten küçüğe veya küçükten büyüğe doğru dairesel hareketler yaparak şekillendirme neticesinde meydana gelen ebru desenidir. Genellikle bu dairesel şekiller, uzun kenar boyunca 5, ve kısa kenar boyunca 4 tane olarak tasarlanır.
Taraklı ebru olarak bilinen bu ebru çeşidinde, battal ebru deseni tarak benzeri aletler yardımıyla yeniden şekillendirilir ve neticesinde meydana gelen desen kağıda aktarılır. Farklı boy ve şekillerde bir çok ebru tarağı bulunur. Bu sebeple bu ebru çeşidi de kendi içinde farklı isimlerle belirtilebilir. Gel-git tarağı, buket tarağı, gibi çeşitlerinin yanı sıra çiçek yapımında kullanılan sümbül tarağı gibi türleri de kullanılmaktadır.
Battal ebrusunda en son olarak serpilecek boyanın içine yeteri kadar “neft” (terebentin) katılması sonucunda meydana gelen ebru desenidir. Boyanın içine katılan neft, su yüzeyinde açılan boya damlalarının içlerinde “delikler” meydana getirerek farklı bir görüntü oluşmasına sebep olur. Battal ebruda en son sırada kullanılacak olan boyanın içine neft katılır, yani içinde neft bulunan boya dan sonra tekne yüzeyine boya serpilmez. Boya içinde meydana getirdiği “boşluklar” sebebiyle, zemin ebrularında “serpme” olarak kullanılması tavsiye edilir. Serpme yapılan zeminlerde tozdan kaynaklanan bozulmalar daha az görünür hale gelir.
Eskiden kullanılmamış olsa da, günümüzde sıkça rastladığımız ve çoğu ebrucunun neftli ebru sınıfında saydığı ebru çeşididir. Neftli ebruda olduğu gibi, en son kullanılacak olan boyanın içine çok az miktarda parafin katılmasıyla yapılır. İçine parafin katılmış olan boya tekneye atılınca, boya damlalarının kenarlarında “ışık” gibi algılanan beyaz hareler meydana gelir. Neftten farkı çok belirgin olan parafinin etkisi yalnızca boyanın etrafında görünür, neft gibi boya damlalarının içinde değil.
Battal ebru, taraklı ebru veya gel-git ebrusunun yüzeyinde biz’in “S” şeklinde hareket ettirilmesi sonucu meydana gelen ebru deseninin adıdır şal ebrusu. Anadolu’da kadınların kullandığı şal desenine benzediği için bu isimle adlandırılmıştır.
Somaki mermeri gibi çok damarlı desene sahip ebruya verilen isimdir. Bu ebru yapılırken fırça normalden daha fazla sıkılır ve tekne yüzeyine serpilen boyalar daha ufak damlalar halinde düşer, dolayısı ile tekne yüzeyinde daha fazla damarlı bir görüntü oluşur.
Hatip ebrusu olarak bilinen ebru çeşidinde, zemin ebrusu yapıldıktan sonra, bizler yardımıyla zemin üzerine damlatılan bir veya daha fazla renkli boyanın, ince biz (kıl biz) kullanılarak desenlere dönüştürülmesi neticesinde meydana gelen ebru çeşididir. Tarihte ilk olarak Hatip Mehmet Efendi tarafından yapıldığı için, bu ebru çeşidine hatip ebrusu denilmektedir. Çarkıfelek, yürek gibi farklı isimlerle anılan bir çok hatib ebru deseni bulunmaktadır. 35×50 cm lik tekne için, çoğunlukla soldan sağa 5 ve yukarıdan aşağı 4 sıra olacak şekilde, her sayfada 20 hatib ebru motifi yapılır.
Adından da anlaşılacağı üzere, Necmeddin Okyay tarafından icad edilen ebru tekniğinin adıdır çiçekli ebru. Necmeddin Hocadan önce de çiçek denemeleri yapılmışsa da, ebru sanatında çiçekleri en güzel haliyle ilk defa uygulayan Necmeddin Okyay olmuştur. Hafif ebru üzerine bizler yardımıyla damlatılan boyaların, yine bizler yardımıyla “çekip-uzatarak” çiçek şekline benzetilmesi yoluyla meydana gelen ebru çeşididir. Necmeddin Okyay, lale, gül, sümbül, menekşe, gelincik gibi çiçekli ebruları başarıyla üsluplaştırmış ve çiçekli ebruların günümüzde de yapılabilir olmasına vesile olmuştur.
Hüsn-i hat levhalarının koltuk diye tabir edilen boş kısımlarını süsleme amacıyla yapılan küçük çiçek desenli ebru çeşididir. Hatip ebruda olduğu gibi tekne yüzeyinde sıra ile dizilmiş çok sayıda minik çiçek motifin kağıda tespit edilmesi neticesinde meydana gelir. Koltuk ebruda yapılan her çiçeğin birbirine çok fazla benzemesi gereklidir, bu yüzden su üzerinde yapılması en fazla vakit alan ebru çeşididir. Yapımı çok uzun sürdüğünden, tekne ve boya ayarlarının çok ustaca yapılmış olması gereklidir.
Necmeddin Okyay tarafından bulunan bu ebru çeşidi, ebrunun içine yerleştirilecek olan herhangi bir yazının arap zamkı kullanılarak veya yazının kalıbını çıkarıp ebru uygulanacak kağıdın üzerine kesme-yapıştırma yöntemi ile tespit edilmesi ile meydana gelir. kalıp çıkarılarak yazılı ebru yapmak gerçekten zor ve sabır gerektiren bir iştir. yazıyı kesmesi büyük bir zahmet olduğu gibi, kesmiş olduğunuz bu kalıbı uygulayabilmek ondan daha da zor ve zahmetlidir.
Aynı kağıt üzerine 2 veya daha fazla ebru yapılarak meydana gelen bu ebru çeşidinde iyi netice alabilmek için, ebrulanmış kağıdın şaplanması tavsiye edilir.
Tekne yüzeyine büyük biz veya “damlalık” kullanılarak, tek bir rengin damlatılması sonucunda meydana gelen “kumlanmış” veya “kırık” desenli ebru çeşididir. Kumlu ebru meydana getirmek için hazırlanan boyada ki su ve öd miktarı normalden daha az seviyededir. Genellikle su yüzeyine hep aynı noktadan damlatılarak genişleyen (büyüyen) boyanın tüm tekneyi kaplaması neticesinde oluşur. Bu ebru çeşidi hüsn-i hat yazılarının kenarlarını süslemek amacıyla da kullanılır.
2006 Yılından beri faaliyette olan internet sitemizden, online olarak sanat eseri satın alabilirsiniz.